تدوین بسته­ قصه گویی مبتنی بر قصه ­های کهن و تأثیر آن بر مهارت­های شناختی و اجتماعی کودکان دیرآموز

چکیده

زمینه و هدف: قصه‌گویی به‌ویژه با استفاده از قصه‌های کهن، نقش مهمی در تقویت مهارت‌های شناختی و اجتماعی کودکان دارد. هدف پژوهش حاضر تدوین بسته‌ قصه‌گویی مبتنی بر قصه‌های کهن و بررسی تأثیر آن بر مهارت‎های شناختی و اجتماعی کودکان دیرآموز می­باشد.

روش کار: روش پژوهش آمیخته می­باشد که در بخش کیفی از طریق مصاحبه نیمه­ساختاریافته و بخش کمی به­صورت نیمه آزمایشی با طرح پيش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری در بخش کیفی شامل اساتید روان­شناسی دانشگاه، متخصصين و کارشناسان حوزه ادبیات کودکان شهرستان جهرم که به روش نمونه‌گیری هدفمند و مصاحبه در حد اشباع 10 نفر انتخاب و در بخش کمی شامل دانش‌آموزان دیرآموز دوره ابتدایی اول شهرستان جهرم که به روش نمونه­گیری هدفمند حجم نمونه­ای برابر با 30 نفر انتخاب شدند. آموزش بسته‌ قصه‌گویی مبتنی بر قصه‌های کهن طی 30 جلسه برای دانش‌آموزان دیرآموز گروه آزمایش اجراء شد. ابزار گردآوری اطلاعات کمی شامل آزمون هوش وکسلر ۵ (WISC-V) و پرسش نامه مهارت‌های اجتماعی گرشام و الیوت (1990) بود. در بخش کیفی از روش کدگذاری براساس کدگذاری مضامین اصلی و کدگذاری مضامین فرعی براساس قصه استخراج شده از مصاحبه، و برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش آماری تحلیل کواریانس چند متغیره استفاده شد.

یافته­ها: براساس تحليل اطلاعات در بخش کیفی بسته‌ی قصه‌گویی مبتنی بر قصه‌های کهن برای دانش‌آموزان دیرآموز دوره‌ی ابتدایی اول شامل: رشد مهارت­های شناختی و رشد مهارت­های اجتماعی در 30 جلسه تدوین شد. برای رشد مهارت­های کلامی 5 قصه (مضامین فرعی)‌ طی 10 جلسه؛ برای رشد مهارت­های شناختی 5 قصه طی 10 جلسه؛ برای رشد مهارت­های اجتماعی 5 قصه‌ طی 10 جلسه براساس مصاحبه انجام شده، انتخاب شد. آموزش بسته‌ قصه‌گویی مبتنی بر قصه‌های کهن بر بهبود خرده‌مقیاس­های مهارت­های شناختی (درک مطلب کلامی، بصری- فضایی، استدلال سیال، حافظه فعال، سرعت پردازش) خرده‌مقیاس­های مهارت­های اجتماعی(خودکنترلی، همدلی، ابراز وجود،همکاری) دانش‌آموزان دیرآموز دوره‌ ابتدایی اول تأثیر داشت.

نتیجه­گیری: بنابراین تدوین و آموزش بسته‌ قصه‌گویی مبتنی بر قصه‌های کهن به‌طور مؤثر موجب ارتقای مهارت‌های شناختی و اجتماعی کودکان دیرآموز دوره ابتدایی شد و می‌تواند به عنوان رویکردی کارآمد در بهبود توانمندی‌های این گروه مورد استفاده قرار گیرد.