اثربخشی ترمیم شناختی بر آلکسی‌تایمیا و تنظیم خواب در بیماران مبتلا به درد مزمن

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی مداخله ترمیم شناختی بر کاهش آلکسی‌تایمیا و بهبود تنظیم خواب در بیماران مبتلا به درد مزمن بود. این مطالعه با روش کارآزمایی بالینی تصادفی‌سازی‌شده و با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری پنج‌ماهه انجام شد. تعداد ۴۰ بیمار مبتلا به درد مزمن مراجعه‌کننده به یکی از بیمارستان‌های تهران انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه ترمیم شناختی (۲۰ نفر) و کنترل (۲۰ نفر) جایگزین شدند. ابزارهای پژوهش شامل نسخه ۲۰‌سؤالی مقیاس آلکسی‌تایمیا تورنتو و شاخص کیفیت خواب پیتزبورگ بود. مداخله ترمیم شناختی طی هشت جلسه هفتگی برگزار شد و داده‌ها با تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS-27 تحلیل گردید. تحلیل واریانس اندازه‌گیری مکرر نشان داد که اثر زمان و تعامل زمان×گروه برای آلکسی‌تایمیا و تنظیم خواب معنادار بود (p<.001). اثر بین‌گروهی نیز برای هر دو متغیر معنادار بود و اندازه اثر بزرگ (η²=.78–.83) به دست آمد. نتایج آزمون بونفرونی نشان داد که تفاوت میان پیش‌آزمون و پس‌آزمون و نیز پیش‌آزمون و پیگیری در گروه مداخله معنادار بوده، اما تفاوت میان پس‌آزمون و پیگیری معنادار نبود، که بیانگر پایداری اثر درمان است. یافته‌ها نشان می‌دهد که ترمیم شناختی رویکردی مؤثر برای کاهش آلکسی‌تایمیا و بهبود تنظیم خواب در بیماران مبتلا به درد مزمن است و اثرات درمان در پیگیری پنج‌ماهه حفظ می‌شود. این مداخله می‌تواند به‌عنوان گزینه‌ای تکمیلی در برنامه‌های درمانی چندبعدی برای مدیریت درد مزمن مورد استفاده قرار گیرد.