اثربخشی ترمیم شناختی بر آلکسی‌تایمیا و تنظیم خواب در بیماران مبتلا به درد مزمن
کلمات کلیدی:
ترمیم شناختی, آلکسی‌تایمی, کیفیت خواب, درد مزمن, کارآزمایی بالینیچکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی مداخله ترمیم شناختی بر کاهش آلکسی‌تایمیا و بهبود تنظیم خواب در بیماران مبتلا به درد مزمن بود. این مطالعه با روش کارآزمایی بالینی تصادفی‌سازی‌شده و با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری پنج‌ماهه انجام شد. تعداد ۴۰ بیمار مبتلا به درد مزمن مراجعه‌کننده به یکی از بیمارستان‌های تهران انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه ترمیم شناختی (۲۰ نفر) و کنترل (۲۰ نفر) جایگزین شدند. ابزارهای پژوهش شامل نسخه ۲۰سؤالی مقیاس آلکسی‌تایمیا تورنتو و شاخص کیفیت خواب پیتزبورگ بود. مداخله ترمیم شناختی طی هشت جلسه هفتگی برگزار شد و داده‌ها با تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS-27 تحلیل گردید. تحلیل واریانس اندازه‌گیری مکرر نشان داد که اثر زمان و تعامل زمان×گروه برای آلکسی‌تایمیا و تنظیم خواب معنادار بود (p<.001). اثر بین‌گروهی نیز برای هر دو متغیر معنادار بود و اندازه اثر بزرگ (η²=.78–.83) به دست آمد. نتایج آزمون بونفرونی نشان داد که تفاوت میان پیش‌آزمون و پس‌آزمون و نیز پیش‌آزمون و پیگیری در گروه مداخله معنادار بوده، اما تفاوت میان پس‌آزمون و پیگیری معنادار نبود، که بیانگر پایداری اثر درمان است. یافته‌ها نشان می‌دهد که ترمیم شناختی رویکردی مؤثر برای کاهش آلکسی‌تایمیا و بهبود تنظیم خواب در بیماران مبتلا به درد مزمن است و اثرات درمان در پیگیری پنج‌ماهه حفظ می‌شود. این مداخله می‌تواند به‌عنوان گزینه‌ای تکمیلی در برنامه‌های درمانی چندبعدی برای مدیریت درد مزمن مورد استفاده قرار گیرد.
دانلودها
مراجع
Athnaiel, O., Davidson, N., Mangat, J., Nasr, N. F., & Knezevic, N. N. (2025). Gonadal hormone changes with aging and their impact on chronic pain. Cells, 14(2), 123. https://doi.org/10.3390/cells14020123
Beck, J. S. (2011). Cognitive behavior therapy: Basics and beyond. The Guilford Press. https://books.google.com/books?id=yb_nDwAAQBAJ&source=gbs_navlinks_s
Bryant, R. (2024). Cognitive behavior therapy vs mindfulness in treatment of prolonged grief disorder. JAMA Psychiatry, 81(7), 646. https://doi.org/10.1001/jamapsychiatry.2024.0432
Burns, J. W., Lumley, M. A., Vowles, K. E., Jensen, M. P., Day, M. A., Schubiner, H., & You, D. S. (2025). Comparative main effects, mediators, and moderators of cognitive behavioral therapy, acceptance and commitment therapy, and emotional awareness and expression therapy for chronic spinal pain: Randomized controlled trial rationale and protocol. Contemporary Clinical Trials Communications, 44, 101428. https://doi.org/10.1016/j.conctc.2025.101428
Kanako, T., & Eiji, S. (2024). Psychological Treatments for Alexithymia: A Systematic Review. Behav. Sci., 14, 1173. https://doi.org/10.3390/bs14121173
Kapadi, R., Elander, J., & Bateman, A. (2024). Emotion Regulation and Psychological Dependence on Pain Medication among Hospital Outpatients with Chronic Spinal Pain: The Influence of Rumination about Pain and Alexithymia. Substance Use & Misuse, 59. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38485654/
McLaren, D. M. E. J., Baylan, S., Smith, S., & Gardani, M. (2023). The effectiveness of the behavioural components of cognitive behavioural therapy for insomnia in older adults: A systematic review. Journal of Sleep Research, 32(4), 1-20. https://doi.org/10.1111/jsr.13843
Mehta, H., Singla, K., Mahajan, A., Singh, N. S., & Sood, R. (2025). Assess the Role of Cognitive Behavioral Therapy in Improvement of Pain and Quality of Life in Patients with Chronic Low Backache. Journal of Pharmacy and Bioallied Sciences. https://doi.org/10.4103/jpbs.jpbs_575_24
Nourian, F., Rasouli, N., & Fathi, M. (2024). Comparing the effectiveness of cognitive-behavioral therapy and cognitive-behavioral hypnotherapy on self-efficacy, resilience, mental health, and sleep disorders among healthcare workers caring for COVID-19 patients. Quarterly Journal of Medical Sciences, Islamic Azad University of Tehran, 34(3), 324-335. https://doi.org/10.61186/iau.34.3.324
Salazar-Méndez, J., Viscay-Sanhueza, N., Pinto-Vera, C., Oyarce-Contreras, F., Parra-Vera, M. F., Suso-Martí, L., & Calatayud, J. (2024). Cognitive behavioral therapy for insomnia in people with chronic musculoskeletal pain. A systematic review and dose-response meta-analysis. Sleep Medicine. https://doi.org/10.1016/j.sleep.2024.07.031
Svavarsdottir, E. K., Flygerning, K. B., & Sigurdardottir, A. O. (2025). Contribution of the Brief Family Strength-Oriented Therapeutic Conversation Intervention to Early Childhood Sleep Health: A Quasi-Experimental Study. Journal of Family Nursing, 31(1), 45-57. https://doi.org/10.1177/10748407241313463
Vaishnav, P. P., Suresh, A., & Kooragayalu, S. (2024). Sleep Disturbances in Hospitalized and Intensive Care Unit Patients. In Sleep Apnea Frontiers: Pathophysiology, Diagnosis, and Treatment Strategies (pp. 231-253). Springer Nature Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-99-7901-1_15
Xu, J., Ji, Q., Ji, P., Chen, Y., Song, M., Ma, J., & Guo, L. (2024). The relationship between sleep quality and quality of life in middle-aged and older inpatients with chronic diseases: Mediating role of frailty and moderating role of self-esteem. Geriatric Nursing. https://doi.org/10.1016/j.gerinurse.2024.10.051
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 سحر شاه حسینی بیرگانی (نویسنده); سیده لمیاء مولانژادیان (نویسنده مسئول); نگار سرلک (نویسنده)
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
