تحلیل کیفی برنامه‌ریزی درسی مبتنی بر یادگیری حقوق شهری

چکیده

تحقیق حاضر با هدف تحلیل کیفی برنامه‌ریزی درسی مبتنی بر یادگیری حقوق شهری انجام شده است. از منظر ماهیت، این پژوهش در زمره مطالعات کیفی قرار دارد و از نظر روش گردآوری اطلاعات، پژوهشی گراندد تئوری–پیمایشی به شمار می‌رود. برای جمع‌آوری داده‌ها از روش‌های کتابخانه‌ای و نیز مصاحبه‌های نیمه‌ساختار یافته با متخصصان و اساتید حوزه برنامه‌ریزی درسی و حقوق (۲۰ نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند) بهره گرفته شده است. مصاحبه‌ها تا مرحله اشباع نظری ادامه یافته و با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا تفسیر شده‌اند. داده‌های به‌دست‌آمده از طریق کدگذاری محوری و مقایسه‌ای تحلیل شدند و مفاهیم اصلی و فرعی استخراج گردید. برای تأیید روایی، از روش روایی محتوایی و نظرات متخصصان بهره گرفته شد. همچنین با تحلیل عاملی اکتشافی (با چرخش متعامد) و تحلیل عاملی تأییدی، متغیرهای تأثیرگذار شناسایی و کفایت نمونه بررسی شد. در نهایت، برنامه‌ریزی درسی مبتنی بر یادگیری حقوق شهری به‌عنوان مدلی جامع و کاربردی پیشنهاد گردید؛ مدلی که می‌تواند در تمام مقاطع تحصیلی و نظام‌های آموزشی پیاده‌سازی شود. بر اساس یافته‌ها، ۶۱ مقولۀ فرعی و ۵ مقولۀ اصلی شامل: آموزش و آگاهی از سواد حقوق شهری، آموزش ارزش‌های انسانی، آموزش مهارت‌های زندگی، آموزش ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی، و مشارکت مدنی استخراج شد. این مدل با کاهش خطاهای سازه‌ای، می‌تواند زمینه‌ساز تحولی اساسی در برنامه‌های درسی مدارس باشد.