تبیین مؤلفه‌ها و شاخص‌های نظارت تعلیماتی مدیران مدارس ابتدایی
کلمات کلیدی:
نظارت تعلیماتی, مدیر مدرسه, تحلیل مضمون, مدل‌سازی معادلات ساختاری, بازخورد حرفهایچکیده
هدف این پژوهش تبیین مؤلفه‌ها و شاخص‌های نظارت تعلیماتی مدیران مدارس ابتدایی بر اساس رویکرد ترکیبی اکتشافی است. این پژوهش با رویکرد آمیخته اکتشافی انجام شد؛ در بخش کیفی، ۱۳ نفر از خبرگان مدیریت آموزشی با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و داده‌ها از طریق مصاحبه نیمه‌ساختاریافته گردآوری و با تحلیل مضمون در سه مرحله کدگذاری تحلیل شد. در بخش کمی، پرسشنامه محقق‌ساخته مبتنی بر یافته‌های کیفی در میان ۳۳۵ نفر از مدیران مدارس ابتدایی توزیع شد که با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شده بودند. داده‌ها با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل عاملی تأییدی و مدل‌سازی معادلات ساختاری بررسی شد و شاخص‌های پایایی و روایی ابزار به‌طور کامل گزارش گردید. نتایج نشان داد که هفت مؤلفه اصلی شامل تعامل حرفه‌ای، نظارت اخلاقی، بازخورددهی سازنده، نظارت حمایتی، نظارت تحول‌آفرین، نظارت مستمر و نظارت مبتنی بر شواهد ساختار نظارت تعلیماتی را تشکیل می‌دهند. در تحلیل عاملی اکتشافی، این هفت عامل ۷۲.۱ درصد واریانس را تبیین کردند و بارهای عاملی در دامنه 0.52 تا 0.86 قرار داشت. تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که شاخص‌های برازش مدل مناسب است (GFI=0.91؛ CFI=0.95؛ RMSEA=0.047). نتایج مدل‌سازی معادلات ساختاری نیز نشان داد که همه مؤلفه‌ها به‌طور معناداری بر عامل کلی نظارت تعلیماتی بارگذاری می‌شوند و مؤلفه‌های اخلاقی و تعامل حرفه‌ای بالاترین ضرایب استانداردشده را داشتند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که نظارت تعلیماتی کارآمد مدیران مدارس ابتدایی مستلزم ترکیب رویکردی اخلاق‌محور، ارتباط حرفه‌ای مؤثر، بازخورددهی سازنده، حمایت مداوم، تحول‌خواهی و اتکا به شواهد است و مدل ارائه‌شده می‌تواند مبنایی معتبر برای برنامه‌ریزی توسعه حرفه‌ای مدیران باشد.
دانلودها
مراجع
Agyeman-Nyarko, P. (2021). Differences in Principals’ Experience on Their Instructional Leadership Behaviours in Colleges of Education in Ghana. Journal of Educational Management, 11. https://doi.org/10.47963/jem.v11i.243
Amemtenaan, C. P. (2023). Managerial Skills: Tool for Instructional Supervision in Secondary Schools in Rivers State. International Journal of Education and Evaluation, 8(8), 36-49. https://doi.org/10.56201/ijee.v8.no8.2022.pg36.49
Awodiji, O. A., Ayanwale, M. A., & Oyedoyin, M. M. (2022). Availability and Utilisation of E-Supervision of Instruction Facilities in the Post-Covid-19 Era. E-Journal of Humanities Arts and Social Sciences, 126-139. https://doi.org/10.38159/ehass.2022sp31112
Bakwaph, K., & Ogon, P. A. (2022). Relationship Between Principal’s Administrative Roles and Teachers’ Job Effectiveness in Secondary Schools in Akwa Ibom State, Nigeria. International Journal of Social Science and Human Research, 05(12). https://doi.org/10.47191/ijsshr/v5-i12-57
Bambi, B. I., Daniel, L., & Barkindo, H. M. (2021). Principals’ Supervision of Teachers’ Instructional Strategies and Assessment Method as Correlates of Students’ Academic Performance in Business Studies in Junior Secondary Schools in Taraba State, Nigeria. Advances in Multidisciplinary & Scientific Research Journal Publication, 29, 127-140. https://doi.org/10.22624/aims/abmic2021-v2-p10
Berhanu, K. Z. (2024). The Mediating Role of Teachers’ Attitudes Toward Instructional Supervision in the Association Between Instructional Supervisory Practice and Teachers’ Job Performance. Participatory educational research, 11(2), 212-229. https://doi.org/10.17275/per.24.27.11.2
Caayaman, T. A. (2023). The Mentoring and Monitoring Practices of Schools District Supervisors. International Journal of Multidisciplinary Applied Business and Education Research, 4(3), 686-691. https://doi.org/10.11594/ijmaber.04.03.01
Deni̇z, Ü., & Erdener, M. A. (2020). Add to My Favorite Articles List Levels of School Administrators Exhibiting Instructional Supervision Behaviors According to Perceptions of Teachers. Research in Educational Administration & Leadership, 5(4). https://doi.org/10.30828/real/2020.4.3
Emanuel, D., & Mwila, P. M. (2023). Instructional Supervision: Best Management Practices in Secondary Schools in Kinondoni Municipality, Tanzania. Journal of Educational and Management Studies, 23-36. https://doi.org/10.54203/jems.2023.3
Hiliya, A. A., Tambari, U., Sarkingobir, Y., Hamza, A., & Ashafa, N. A. (2022). Instructional Supervision and Teacher Effectiveness in Senior Secondary Schools in Tambuwal Local Government Area, Sokoto State, Nigeria. International Journal on Research in Stem Education, 4(2), 58-74. https://doi.org/10.31098/ijrse.v4i2.1171
Kumari, H. M. L. (2020). A Study on Instructional Supervision by Principals in Type 1c and Type 2 Schools in Sri Lanka. People International Journal of Social Sciences, 5(3), 406-422. https://doi.org/10.20319/pijss.2019.53.406422
Lavina, A. J., & Ogochi, G. (2023). Determining Whether Gender of External Instructional Supervisors Influence Public Secondary School Teachers’ Performance in Ndhiwa Sub-County, Homabay County. East African Journal of Education Studies, 6(3), 1-7. https://doi.org/10.37284/eajes.6.3.1413
Lingam, G. I., Lingam, N., & Singh, S. K. (2021). Instructional Leadership Practices: Teachers Perceptions of a Rural School Principal in Fiji. Australian Journal of Teacher Education, 46(6), 20-35. https://doi.org/10.14221/ajte.2021v46n6.2
Macalisang, D. S. (2023). Administrative Practices of School Administrators and Instructional Supervision: Analysis of the Impact Towards School Organizational Culture. Sprin Journal of Arts Humanities and Social Sciences, 2(02), 42-49. https://doi.org/10.55559/sjahss.v2i02.90
Manduku, J., Ngok, P., & Mauti, J. (2021). Impact of Instructional Supervision on Student Performance and Teacher Effectiveness in Public Secondary Schools in Nakuru County, Kenya. Frontiers of Contemporary Education, 2(2), p55. https://doi.org/10.22158/fce.v2n2p55
Muinde, E. K. (2024). The Influence of Principals’ Management Strategies on Students’ Academic Achievements in Public Secondary Schools in Lungalunga Sub – County in Kwale County, Kenya. Asian Journal of Education and Social Studies, 50(2), 75-84. https://doi.org/10.9734/ajess/2024/v50i21261
Musa, N. b. H. (2020). Instructional Supervision Towards Teacher’s Quality of YIK Religious Secondary Schools in Kelantan, Malaysia. International Journal of Social Learning (Ijsl), 1(1), 1-14. https://doi.org/10.47134/ijsl.v1i1.3
Mutunga, B. K., Kasivu, G., & Cheloti, S. (2023). Instructional Supervision as a Determinant of Students' Academic Performance in Public Secondary Schools in Kenya. International Journal of Management Studies and Social Science Research, 05(02), 32-40. https://doi.org/10.56293/ijmsssr.2022.4572
Nnorom, S. U., & Olagbaju, O. O. (2020). Principals' Quality Management Skills as Determinants of Goal Attainment in Secondary Schools in Ahiazu Mbaise Local Government Area, Imo State. International Journal on Integrated Education, 3(10), 87-91. https://doi.org/10.31149/ijie.v3i10.692
Noor, I. H., Herlinawati, H., & Sofyaningrum, E. (2020). The Academic Supervision of the School Principal: A Case in Indonesia. Journal of Educational and Social Research, 10(4), 81. https://doi.org/10.36941/jesr-2020-0067
Ojo, O. F. (2025). Exploring the Decision-Making Patterns of Principals in Public and Private Schools in Kwara State: A Comparative Analysis. Journal Plus Education, 38(SI), 306-316. https://doi.org/10.24250/jpe/si/2025/oo/
Omasa, M. N., & Anho, J. E. (2023). Examining Principals’ Personnel Management Skills: The Interplay of Human Relations and Instructional Supervision in Delta State Secondary Schools. British Journal of Education, 11(14), 20-33. https://doi.org/10.37745/bje.2013/vol11n142033
Osman, H., Mumo, R., & Gori, J. M. (2025). Team Building as a Lens for Instructional Leadership and Curriculum Supervision: Insights From Secondary Schools in Garissa Sub-County, Kenya. Asian Journal of Education and Social Studies, 51(9), 916-926. https://doi.org/10.9734/ajess/2025/v51i92426
Phebeni, N. M., & Mpofu, P. (2024). Using Instructional Supervision to Improve Learners’ Performance in Eswatini High Schools. E-Journal of Humanities Arts and Social Sciences, 2810-2823. https://doi.org/10.38159/ehass.202451610
Plaatjies, B. (2025). Analysing the Influence of Principal Classroom Supervision on Literacy Instruction: Some Critical Perspectives. Research in Educational Policy and Management, 7(1), 65-81. https://doi.org/10.46303/repam.2025.4
Ruminjo, E. M., & Achieng, P. (2025). Influence of Principals’ Management Practices on Kenya Certificate of Secondary Education in South Kinangop, Nyandarua County,Kenya. International Journal of Research and Innovation in Social Science, IX(IV), 3243-3254. https://doi.org/10.47772/ijriss.2025.90400504
Sibomana, I. (2020). Perceptions of Teachers on the Instructional Leadership Behaviours of Secondary School Principals in Rwanda. Educational Management Administration & Leadership, 50(1), 64-80. https://doi.org/10.1177/1741143220938365
Ullah, S., Khan, R., & Muhammad, B. (2021). Relationship Between Principals’ Instructional Supervision and Teachers’ Performance at Secondary Level in Peshawar. Journal of Social Sciences Review, 1(3), 1-16. https://doi.org/10.54183/jssr.v1i3.22
Wambua, D. K., & Macharia, S. M. (2023). Investigating School Principals Management Practices in the Implementation of Teacher Performance Appraisal in Public Secondary Schools in Kisauni Sub-County, Mombasa County, Kenya. Journal of Education and Practice, 7(1), 83-96. https://doi.org/10.47941/jep.1223
Yego, S. J., Amimo, C., & Mendoza-Role, E. (2020). Relationship Between Instructional Supervision and Teacher’s Performance Among Public Secondary Schools in Nandi North Sub-County, Kenya. East African Journal of Education and Social Sciences, 1(2), 90-97. https://doi.org/10.46606/eajess2020v01i02.0024
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 علی پناه سیفی (نویسنده); ابراهیم پورحسینی (نویسنده مسئول); راضیه جلیلی (نویسنده)
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
